Mặc dù được đánh giá là một trong số những chi tiết bền nhất trên xe nhưng hộp số cũng có thể bị hư hỏng. Tuy nhiên, điều này xảy ra đa phần là do lỗi nhà sản xuất hoặc chúng không được sử dụng đúng cách. Sau đây, hãy cùng xem qua những hư hỏng thường gặp nhất của xe sử dụng hộp số tự động.
Chảy dầu
Trong các hiện tượng hư hỏng của hộp số tự động, hiện tượng rò rỉ dầu là phổ biến nhất. Dầu hộp số không giống với dầu động cơ, chúng không phải chịu nhiệt độ cao như bên trong lốc máy. Loại dung dịch này có công dụng đặc biệt cần thiết trong quá trình hoạt động của hộp số, cụ thể là bôi trơn, giảm ma sát, chống mài mòn, nâng cao hiệu suất bộ truyền động cơ khí, truyền lực và hỗ trợ quá trình chuyển số tự động được thực hiên trơn tru.
Hiện tượng chảy dầu xảy ra khi các ron cao su giúp làm khít thân hộp số, đường dẫn dầu hoặc phớt chắn bị hở. Khi nhận thấy tình trạng này, bạn tốt nhất nên đem xe đến các gara hoặc trung tâm bảo dưỡng để xử lý.
Rung, giật
Hiện tượng này xảy ra do các chi tiết như bánh răng hành tinh, đai (trong hộp số CVT), vi sai (vi sai chống trượt bị rỗ đầu trục), các đĩa ma sát bị mòn gây nên va đập và trượt cơ khí. Điều này khiến cho hộp số khó vào số, gây ra tiếng động khó chịu hoặc rung, giật mỗi khi vào số.
Dầu bẩn gây hư hỏng
Trong lúc vận hành, các chi tiết cọ xát với nhau sẽ sinh ra mạt sắt và theo thời gian, lượng mạt này trong két dầu và hộp số sẽ tăng lên, gây bẩn dầu. Khi dầu hộp số bẩn, không chỉ các mạt sắt này gây hại khi tạo thêm sự mài mòn mà còn làm cho dầu giảm chức năng của nó. Dầu bẩn sẽ giảm sự bôi trơn và tản nhiệt, làm cho hộp số trở nên nóng nhanh hơn trước. Đó cũng là lý do chúng ta nên thay dầu hộp số đúng hạn, điều này sẽ đảm bảo hộp số vận hành đúng cách và đúng hiệu suất của nó.
Hộp số ồn
Trên xe sử dụng hộp số tay, tiếng ồn phát ra khi vào số có thể là do các bánh răng ăn khớp không đúng do chúng đã cũ và bị mài mòn nhiều. Đối với xe số tự động, tiếng ồn này có thể được tạo ra bởi nhiều lý do khác nhau. Đó có thể là do các đĩa côn hay van điện tử khi hoạt động va phải các mảnh mạt sắt hoặc mảnh vỡ lớn. Điều này cực kỳ nguy hiểm vì khi đó, chúng có thể bị vỡ thêm và gây hại đến các chi tiết khác. Một lý do khác có thể là do hệ thống các bánh răng bị mòn hoặc va đập, giống với lý do trên hộp số sàn.
Không thể gài số
Ở trường hợp này, dù người lái lên ga lớn và tốc độ xe tăng cao nhưng hộp số vẫn không phản hồi, hoặc chỉ phản hồi khi đạt tốc độ cao hơn mức bình thường, hay nói cách khác là tốc độ của xe không tương thích với tốc độ động cơ. Dấu hiệu này cho thấy hộp số không thể gài đúng cấp số. Nguyên nhân cho việc này hệ thống các đĩa ma sát, solenoid hoặc đường dầu bên trong đã hư hỏng hoặc bị mài mòn quá mức khiến cho việc kết nối chúng không còn tốt.
Xe không di chuyển
Hiện tượng này xảy có thể là do những hư hỏng đến từ van một chiều hoặc cánh tua-bin trong bộ biến mô. Khi các chi tiết này hư hỏng, sức mạnh từ động cơ sẽ không thể truyền đến bánh xe, gây ra tình trạng xe không duy chuyển được mặc dù đã vào số. Để khắc phục, các cụm chi tiết hư hỏng phải được thay mới hoàn toàn.
Ở hệ dẫn động, hộp số là cụm chi tiết quan trọng bậc nhất với nhiệm vụ điều chỉnh mô-men xoắn trước khi gửi chúng đến các bánh xe. Đây cũng là một trong các chi tiết chịu ma sát và khắc nghiệt bậc nhất khi xe hoạt động. Chính vì thế, hộp số cũng cần được bôi trơn, giống như động cơ và cầu.
Phân loại nhớt hộp số
Nhớt hộp số bên cạnh việc bôi trơn các chi tiết cơ khí bên trong còn có công dụng giảm sự mài mòn và một phần tản nhiệt cho chúng, giúp hộp số hoạt động bền bỉ. Dung dịch bôi trơn này cực kỳ quan trọng, nhất là khi chiếc xe vận hành trong thời gian dài, ở điều kiện khắc nghiệt như liên tục chuyển số trong thành phố, tải nặng sẽ làm cho nhiệt độ hộp số tăng nhanh và sự ăn mòn diễn ra nhiều hơn.
Thông thường, nhớt hộp số thường có hai loại chính là loại dành cho số sàn và số tự động. Ở hộp số tay truyền thống, công dụng chính của chúng là bôi trơn, làm mát và làm sạch các mạt sắt của các chi tiết ma sát với nhau. Hộp số sàn có thể sử dụng gần như toàn bộ cách loại nhớt dành cho hộp số trên thị trường. Nếu thiết nhớt, hộp số sàn sẽ khó chuyến số hơn và thường xuyên xảy ra hiện tượng kẹt số.
Về phần hộp số tự động, nhớt có vai trò quan trọng hơn rất nhiều khi ngoài ba nhiệm vụ nêu trên, nó còn có chức năng tạo áp suất và điều khiển hoạt động của solenoid và van điều tiết bên trong. Nếu nhớt hộp số tự động bị thiếu, nhiều vấn đề sẽ nảy sinh. Đầu tiên và các bánh răng và côn sẽ không ăn khớp hoàn toàn với nhau, tạo sự giảm thiểu hiệu suất truyền động, nhanh mài mòn và nóng hơn. Tiếp theo đó, ở một số thời điểm, hộp số sẽ không thể đổi số được do không đủ áp suất dầu để kích hoạt solenoid và van điều tiết.
Chính vì thế, nhớt hộp số luôn phải đầy đủ để tránh các tình huống như trên.
Cách nhận biết hộp số thiếu nhớt
Rỉ nhớt
Đây là cách nhận biết sự thiếu nhớt đơn giản nhất, bao gồm cả nhớt động cơ, hộp số, cầu xe,… Điều này có thể xảy ra do hư hỏng ron hộp số, đường dẫn nhớt, phớt chắn bị hở,…
Rung, giật
Tình trạng rung, giật trong hộp số được tạo ra bởi vấn đề thiếu dầu có nhiều cách để nhận biết, tùy vào đó là loại hộp số nào. Hiện tượng này thường xảy ra trên những chiếc xe sử dụng lâu ngày chưa đại tu hoặc ít khi đi bảo dưỡng đúng hạn.
Màu nhớt khác thường
Thông thường, nhớt hộp số mới có màu đỏ, trong nhưng nếu dầu chuyển sang màu nâu sẫm hơn hoặc màu xanh lục và đục thì có thể đây là dấu hiệu nên cần phải thay nhớt.
Âm thanh phát ra khi sang số
Những âm thanh khác thường phát ra khi chuyển số, tăng tốc, lúc chạy đường cong hay mới khởi động đều có thể được sinh ra do hệ thống truyền động và hộp số sẽ là một trong số đó. Sự ăn khớp không hoàn toàn của các bánh răng bên trong cũng có thể tạo ra âm thanh tương tự.
Khó chuyển số
Hiện tượng này có thể xảy ra bất kể khi xe đang dừng hoặc đang di chuyển. Không chỉ khó khăn khi chuyển số, nó đôi lúc còn không thể vào số, khi đó, nhớt hộp số có thể có một số vấn đền như không đủ mức yêu cầu hoặc loại nhớt không phù hợp.
Đèn báo
Ở những mẫu xe đời mới, bạn không cần phải tự mình nhận biết các vấn đề nữa khi đã có đèn báo. Cùng với đèn báo, bảng đồng hồ trung tâm cũng có thể hiển thị thêm nhiệt độ dầu và lượng dầu còn lại. Nếu có vấn đề xảy ra, một số xe sẽ báo lỗi cụ thể trong khi một số khác sẽ nhấp nháy đèn cảnh báo với số hiệu nhất định.
Mùi
Mùi khét nhẹ, đặc biệt nếu có mùi chua bất thường có thể là một dấu hiệu khác cho thấy hộp số đang quá nhiệt.
Cách khắc phục
Giống với dầu động cơ, dầu hộp số có rất nhiều loại với nhiều công thức bôi trơn khác nhau. Đối với nhiều mẫu xe hạng sang, dầu hộp số không được tùy tiện thay thế loại thông dụng ở các xe khác, bắt buộc phải sử dụng loại dầu có công thức đặc biệt của hãng (nhớt phải đúng phẩm cấp). Sự khác biệt về độ nhớt và khả năng chịu nhiệt nếu sử dụng không đúng phẩm cấp dầu là những yếu tố ảnh hưởng đến khả năng vận hành của hộp số. Chính vì thế, để đảm bảo chiếc xe được thay đúng loại và đủ loại, bạn nên tìm đến các đại lý, gara uy tín để các chuyên gia làm điều này chứ không nên tự mình làm tại nhà.
